За јазикот: инстинкт или културен производ?

Јазикот не е културен производ што го учиме исто како што учиме да танцуваме и пееме; напротив, тој е дел од биолошката природа на нашиот мозок. Јазикот е сложена и специјализирана способност што се развива кај детето спонтано, без свесен напор или формално учење. Ние го користиме без да ја разбираме неговата внатрешна логика; кај сите луѓе тој е суштински ист и е одвоен од пошироките способности за интелигентно однесување или обработка на информации.

Луѓето знаат да зборуваат отприлика на истиот начин како што пајаците знаат да ткаат мрежи. Да се гледа на јазикот како на инстинкт е спротивно на вообичаеното сфаќање за формирањето на јазикот. Но, тој е производ на добро развиен биолошки инстинкт. Овој вроден „програм“ може да се нарече ментална граматика, која нема врска и не треба да се меша со стандардните граматики — тие се само упатства за правилно пишување и зборување.

Мозокот мора да содржи рецепт или програма што може да изгради неограничен број реченици од ограничен список на зборови. Затоа, децата сигурно се раѓаат со план што е заеднички за граматиките на сите јазици, со Универзална Граматика што им помага да ги извлечат синтаксичките обрасци од говорот на нивните родители. Луѓето во една говорна заедница развиваат суштински ист јазик, и тоа може да се објасни само ако претпоставиме дека сите тие следат строги принципи што го насочуваат создавањето на граматиката. Значи, јазикот не е обична културна творба, туку производ на посебен човечки инстинкт, и затоа не може да биде дел од некое нематеријално духовно културно наследство. 

Во лингвистиката има многу примери како групи луѓе во некоја јазична средина создаваат нов јазик. Пиџин јазиците, на пример,  се појавуваат кога групи луѓе што немаат заеднички јазик мора да комуницираат поради практични причини — најчесто во контексти поврзани со трговија, работа или колонизација. Бидејќи говорителите потекнуваат од различни јазични средини, тие создаваат поедноставен систем за меѓусебно разбирање, со ограничен речник, намалена граматика и многу директна реченична структура. Овие јазици обично го црпат поголемиот дел од речникот од „суперстратниот“ јазик — јазикот на доминантната група — додека граматичките обрасци често се под влијание на јазиците на потчинетите групи. Пиџин не е мајчин јазик; тој служи како практична алатка за основна комуникација.

Со текот на времето, некои пиџини стануваат постабилни и покомплексни, особено ако почнат да се користат од повеќе генерации. Ако пиџинот стане прв јазик на децата во заедницата, тој може да се развие во креол — целосно оформен природен јазик. Примери за познати пиџини се Ток Писин во Папуа Нова Гвинеја (кој подоцна се креолизирал), Нигериски пиџин англиски, како и кинескиот пиџин англиски што се користел во трговијата.

Креолските јазици се создаваат кога еден пиџин — поедноставен контакт јазик — ќе стане мајчин јазик на нова генерација говорители. Кога децата растат со пиџин како свој прв јазик, тие природно го прошируваат и го организираат, додавајќи поголем речник, поразвиена граматика, стабилни правила за време и аспект и поконзистентен изговор. Така пиџинот се претвора во целосно функционален јазик. Овој процес најчесто се случува во повеќејазични заедници каде ниту еден јазик не е доволно доминантен за секојдневниот живот.

Примери за креолски јазици се хаитскиот креолски (оформен од контакт меѓу француски и африкански јазици), Ток Писин во Папуа Нова Гвинеја (денес креолизиран), јамајканскиот патоа, кој произлегува од англискиот и западноафриканските јазици, и кабо-вердеанскиот креолски, базиран главно врз португалскиот. Други примери се Крио во Сиера Леоне и Папјаменто во Карибите. Овие креоли се природни, целосно развиени јазици што можат да изразат сè што можат и другите јазици и често претставуваат важен дел од културниот идентитет на заедницата.